Хељдата, позната и како Fagopyrum esculentum Moench, припаѓа на семејството Polygonaceae, но се смета за житарка поради сличноста во структурата и хемискиот состав. Оваа култура, која има скромни барања за хранливи материи, е идеална за органско производство. Благодарение на густата сеидба, хељдата го намалува растот на плевелот, ја подобрува почвата и ја збогатува со органска материја.
Хељдата се одгледува главно поради нејзиното зрно, кое е богато со хранливи материи и се користи како диетална храна. Исто така, може да се користи за производство на темно брашно, трици и лушпа. Оваа култура расте брзо и може да се користи и за зелено ѓубриво.
Морфолошки и биолошки својства:
Плодот на хељдата е кафеава, сиво-кафеава или црна лушпа во која се наоѓа семка во форма на сончогледово зрно. Зрното има светло или темно кафеава боја. Хељдата има различни квалитативни и квантитативни карактеристики што ја прават значајна култура.
Агроеколошки услови за одгледување:
Хељдата бара одредени услови за оптимален раст и развој. За ртење потребна е минимална температура од 4 до 9°C, додека оптималната температура е околу 26°C. Потребна е и доволна количина на вода, но е чувствителна на поголеми количини на вода и на суша. Што се однесува до почвата, хељдата успева кај различни типови почви, но најдобри резултати постигнува во плодни и структурирани почви.
Ротација на културите:
Хељдата не се препорачува да се одгледува во монокултура, но подобро е да се одгледува по едногодишни мешункасти растенија или сточна храна. Предкултурите како зимскиот јачмен даваат најдобри резултати.
Припрема на почва:
Обработувањето зависи од предкултурите и начинот на кој се користат културите. Основната обработка на почвата се врши на одредена длабочина, а важна е подготовката на почвата пред сеидбата за да се обезбедат оптимални услови за сеидба.
Ѓубрење:
Ѓубрењето се врши врз основа на анализа на почвата за да се обезбедат потребните хранливи материи. Хељдата има специфични потреби за азот, фосфор и калиум, а ѓубрењето се прилагодува според резултатите од анализата на почвата и потребите на културата.
Сеидба:
Сеидбата се врши кога почвата ќе ја достигне соодветната температура, најчесто во првата половина на мај. Длабочината на сеидбата зависи од видот на почвата, но главно се сее на длабочина од околу 4 см.
Нега на посевот:
Грижата за нега на посевот вклучува различни агротехнички операции од сеидба до берба. Одгледувањето на хељдата не бара многу хемиски третирања, но важно е да се следи развојот на растенијата и да се преземат мерки по потреба.
Жетва:
Жетвата на хељдата треба внимателно да се планира за да се избегнат загуби. Хељдата зрее нерамномерно, па затоа е важно да се започне со берба кога повеќето плодови се зрели, но пред да паднат зрната.
Складирање и преработка на житото од хељда:
Зрното од хељдата треба правилно да се чува по бербата за да се зачува неговиот квалитет. Исто така, постои можност за преработка на зрното од хељда во брашно или каша.
Со почитување на гореспоменатите агротехнички мерки, одгледувањето на хељда може да биде успешно и профитабилно.
