Секој жив организам на планетета и неговиот развој е ограничен и зависи од количините на достапна храна. Тоа важи и за растенијата за кои се потребни растителни хранива кои се даваат на различни начини и модели на ѓубрење.
Секоја култура има одредени (специфични) потреби за нејзиниот раст и развој во снабдувањето со растителни елементи. Сите овие елементи растенијата главно ги обезбедуваат и користат од почвата. За да не се случи нарушување на природната рамнотежата помеѓу растението, почвата и животната средина, можеме со ѓубрење да ги обезбедиме потребните количини на одредени растителни хранливи материи, враќајќи ги истите елементи и количини во почвата, во зависност од потрошените елементи и видот на растението. Затоа ѓубрењето преставува регулирање на исхраната на растенијата за да се обезбедат високи и постојани приноси со одличен квалитет, а во исто време да се зачува или да се подобри плодноста на почвата.
ПОДЕЛБА НА ЃУБРИВАТА
Секоја хранлива материја има многу специфична физиолошка улога кај растенијата и во случај на недостаток се јавуваат и типични знацина недоволна исхрана или гладување на растението. Основната распределбата на хранливите материи кај растенијата се однесува на количината потребна за развој и раст и затоа ги делиме хранливите материи на растенијата на:
- БИОГЕНИ МАКРО ЕЛЕМЕНТИ (потребни во поголеми количини)
- БИОГЕНИ МИКРО ЕЛЕМЕНТИ (потребни во помали количини)
МИКРОЕЛЕМЕНИТИ
Железото е многу важно во развојот на асимилаторската површина, т.е за зелените листови – 80% од железото во растителната материја се наоѓа во хлоропласти. Недостатокот на железо предизвикува хлороза на младите листови, а од со поголем недостаток, листовите се речиси безбојни и умираат.
Цинкот влијае на метаболизмот на многу материи, растот на растенијата и тој е составен дел на многу ензими. Недостатокот на цинк кај растенијата се манифестира како меѓуклеточна хлороза на листовите остануваат мали, а помладите листови добиваат форма на розета.
Бакарот е составен дел на многу ензими во процесите на оксидација, има изразен афинитет кон протеинската структура, затоа околу 70% од бакарот во растенијата е врзан во хлоропластите. Недостатокот е многу редок.
Борот влијае на зреењето, квалитетот на земјоделските производи, ја намалува потребата за калциум, ја зголемува апсорпцијата на калиум и е важен е за цветањето. Недостатокот од бор предизвикува деформација на новоформираното ткиво, на пример во шеќерната репа предизвикува суво гниење на коренот.
Хлорот во растенијата се содржи во големи количини, лесно е подвижен во почвата и не учествува во структурата на органската материја. Највисока содржина на хлор има во листовите. Растенијата чувствителни на хлор се виновата лоза, тутунот, а кај компирот ја намалува синтезата на микробите. За овие култури и за зеленчукот треба да користат ѓубрива без хлор (на пр. 0:20:30; 7:14:21; 5:20:30; Хидрокомплекс, итн.).
Манганот е составен дел на ензимите, игра важна улога во транспортот на електрони при фотосинтезата и во редукција на нитрати (од недостатокот негов се акумулира нитрати). Недостатокот се манифестира кај монокотиледоните со појавата на жолти дамки, а кај двокотиледоните како хлороза на листовите – освен жилата на листовите.
Силициумот спаѓа во групата на таканаречени корисни елементи. Влијае на силата на растението, односно јачината на клеточните ѕидови. Неговите својства се слични на фосфорот и борот и поради тоа игра улога во процеси каде што учествуваат овие два елементи.
Молбиденот растенијата го содржат многу малку, но е незаменлив кај микроорганизмите кои вршат фиксација на натриум. Недостатокот најпрво се забележува кај постарите листови во форма на жолти и жолтозелени подрачја со искривени рабови на листовите.
Натриумот е и таканаречен корисен елемент, влијае на режимот на водата кај растенијата и на тој начин може да го замени калиумот на специфичен начин. Го има во сите почви.
Кобалтот исто така спаѓа во групата на корисни елементи. Премногу е потребен за микроорганизми кои учествуваат во процесите симбиотска фиксација на натриум. Поради недостаток на кобалт во почвата, се намалува органската продукција на легуминози.
